Gerecycled kunstgras voor een duurzame wereld

ARTIKEL

Guy Oldenkotte, dinsdag 21 december 2021

363 sec

Gerecycled kunstgras duurzamer dan hout als grondstof voor producten in de openbare ruimte

Nu de klimaattop in Glasgow beëindigd is, zal de komende maanden van iedereen worden verlangd om - zo goed en zo kwaad als het kan - invulling aan het akkoord te geven. Sportwethouders treffen het: met kunstgras hebben die de oplossing letterlijk en figuurlijk aan hun voeten liggen.

Oeverbescherming van gerecycled kunstgras gaat langer mee dan hout en voorkomt de onnodige kap van bomen

De in Glasgow gemaakte afspraken zijn duidelijk: onze afhankelijkheid van steenkool en subsidie voor fossiele brandstoffen moeten worden beëindigd, terwijl de rijkere landen geacht worden het herstel van de klimaatschade in armere landen te financieren. Wiskunde voor gevorderden, dus. Op een wat concreter, maar zeker niet minder belangrijk niveau zijn afspraken gemaakt over het tegengaan van ontbossing en het terugbrengen van de CO2-uitstoot. Overheden op elk niveau kunnen dus aan de slag met een puzzel waarvan de uitwerking het oplossen van de komende kerstpuzzels zal doen verbleken. Ambtenaren die bereid zijn om de uitdaging op een creatieve manier te tackelen, weten zich gesterkt dankzij een jaarlijkse bron van 1,5 tot 2 miljoen vierkante meter. 'Geruimd kunstgras is geen afval, maar eenmaal gerecycled een primaire grondstof voor nieuwe producten', zegt William van Diemen van Greenmatter stellig, doelend op de grote hoeveelheid kunstgras die jaarlijks in ons land wordt vervangen.

'Geruimd kunstgras is geen afval, maar eenmaal gerecycled een primaire grondstof voor nieuwe producten'

De kant- en steigerplanken, walbeschoeiing en zelfs hele aanlegsteigers van teruggewonnen kunstgras van Greenmatter zijn duurzamer dan die van tropisch hardhout. 'De constante kwaliteit en performance zijn voor ten minste 40 jaar gegarandeerd. En als de planken niet langer worden gebruikt, nemen we ze in en verwerken we ze tot nieuwe nuttige producten.' Van dat kunstgrasveld waarin de gemeente in 2010 heeft geïnvesteerd, kan dus nog worden geprofiteerd tot ver na de pensionering van de jongste pupillen.

Robuust meubilair van gerecycled kunstgras kan overal in de openbare ruimte worden toegepast.

Beter dan nieuw

De groeiende behoefte en de toenemende creativiteit om onze wereld te verbeteren middels ingenomen kunstgras, werken aanstekelijk, stelt Van Diemen. 'Naast de bekende kantplanken en picknicktafels hebben we inmiddels ook hele tribunes, teamtafels en bankplanken in ons portfolio. Maar we kunnen ook kunstgrasklemsystemen, borstelmatten en opsluitbanden van herwonnen kunstgras leveren', zo somt hij op. Wat echter schuurt bij hem, is niet een gebrek aan belangstelling voor zijn producten vanuit de sporthoek, maar het gebrek aan besef van potentie elders. 'Onze partner Lankhorst Recycling Products kan uit dat teruggenomen kunstgras een groot aantal producten produceren. Stuk voor stuk zijn dat goede alternatieven voor producten die nu consequent van nieuwe grondstoffen worden gemaakt.' Als voorbeeld noemt hij parkbanken, bermpalen, bloembakken en de eerdergenoemde walbeschoeiing. Ook planken voor wandel- en fietsbruggen behoren tot de mogelijkheden. 'Gemeenten zouden zich eens meer in de mogelijkheden moeten verdiepen. Als koper van kunstgras hebben ze actief bijgedragen aan een situatie die we nu proberen op te lossen. Door dat kunstgras na de levensduur te laten verwerken tot producten voor de openbare omgeving, nemen ze niet alleen hun verantwoordelijkheid, maar verlengen ze ook het vruchtgebruik van hun investering.'

'Gemeenten zouden zich eens meer in de mogelijkheden moeten verdiepen'

Van Diemen is zo overtuigd van de potentie, dat Greenmatter zelfs een joint venture is aangegaan met Lankhorst Recycling Products. 'Voorheen reserveerden we maandelijks een paar uur productiecapaciteit. Wij zijn echter overtuigd van onze producten en van de toekomst die ze hebben. Door een joint venture aan te gaan met de producent, tonen wij hoeveel vertrouwen we in onze producten hebben.'

Total cost of ownership

Een verlengd gebruik van het kunstgras had ook het sportbedrijf van Capelle aan den IJssel voor ogen. Daarom werden de zes kunstgrasvoetbalvelden van de gemeente eerder dit jaar, in het kader van de zorgplicht, voorzien van Greenmatter-kantplanken. Voor die investering moest het sportbedrijf de marges van zijn financiën wel wat oprekken. 'Het sportbedrijf is geheel zelfstandig. De ruimte in het basisbudget dat door de gemeente was toegekend voor het onderhoud van velden, was niet toereikend om alle velden meteen te voorzien van kantplanken', erkent Marieke Scheepstra van Sportief Capelle. 'Wij vinden circulariteit echter belangrijk en willen graag een deel zijn van de oplossing.' Door sommige begrotingsposten iets ruimer te interpreteren, lukte het het sportbedrijf om de benodigde middelen te vinden. 'Op de langere termijn zal de investering ons zeker wat extra opleveren. Deze planken van herwonnen kunstgras gaan lang mee en kunnen in de toekomst weer verwerkt worden tot een ander product. Bovendien hoeven we niet in te zitten over een mogelijke sanering van de omgeving wanneer die vervuild zou zijn met infill.' De gemeente Capelle aan den IJssel is verplicht om het onderhoud van haar sportvelden onder te brengen bij het sportbedrijf. Omgekeerd heeft het sportbedrijf geen verplichtingen ten opzichte van de gemeente. 'Toch hopen we dat we de gemeente wakker hebben geschud met betrekking tot de mogelijkheden. Volgend jaar gaan we een aantal kunstgrastennisbanen vernieuwen. Nu alle kunstgrasvoetbalvelden voorzien zijn van kantplanken, hopen we de gemeente te kunnen bewegen om van die verwijderde kunstgrasmatten andere producten te laten produceren, die elders in de gemeente kunnen worden gebruikt.'

GBN-AGR weet zelfs de kleinste fracties te scheiden.

Volledig aantoonbaar

Voor kantplanken van teruggewonnen kunstgras kon Sportief Capelle uit verschillende aanbieders kiezen, maar de keuze voor Greenmatter was zeer bewust, zo merkt Scheepstra op. 'Behalve dat ze innovatief zijn en denken in oplossingen, kunnen ze de backing en vezel van een kunstgrasmat verwerken tot een nieuw product.' Vanwege de nauwe samenwerking vertrouwt Scheepstra helemaal op de claims van Greenmatter over de hoeveelheid kunstgras die verwerkt is in het product. 'Maar we kunnen dat ook staven middels certificaten en grondstoffenverklaringen', benadrukt Van Diemen. Dat kan doordat recycler GBN-AGR, waar Greenmatter veel grondstoffen betrekt, nauwkeurig bijhoudt wat er is verwerkt. 'Wij weten precies hoeveel opgerold kunstgras met infill wordt aangeleverd en welke componenten uit de verwerkte kunstgrasmat waarnaartoe wordt verscheept', stelt Eric van Roekel van GBN-AGR. Voor hem is het herwinnen van grondstoffen uit oude kunstgrasvelden dagelijkse kost. 'Zand en infill worden gewassen en gescheiden. Het infillzand wordt gebruikt bij de aanleg van nieuwe kunstgrasvelden, en ook het teruggewonnen infill krijgt een nieuwe bestemming, met name SBR', zo merkt hij op, wijzend op de hopen gescheiden materiaal op zijn terrein in het Amsterdams havengebied. De berg SBR-infill is door en door zwart van kleur - een stemmige uitstraling voor deze tijd van het jaar ...

William van Diemem Eric van Roekel

Het herwinnen van primaire grondstoffen uit oude kunstgrasmatten is voor GBN-AGR dagelijkse kost

Kunstgrasindustrie zet de toon

GBN-AGR is actief sinds midden 2019. 'We draaien twee shifts per dag en doen dat vijf dagen per week', zo merkt Van Roekel op. Kinderziektes en opstartproblemen zijn inmiddels weggewerkt. 'Met deze capaciteit verwerken wij één kunstgrasveld per dag', zo is zijn verklaring voor de grote voorraad die inmiddels op het terrein ligt. Ook is het sorteerproces verder verfijnd. 'Er is bijvoorbeeld een extra zeef geplaatst om de kleine fracties nog verder te scheiden.' Die extra scheiding is gunstig voor de zuiverheid van de sortering zand, infill en recycled turf agglomerate, het resultaat na de mechanische verwerking van de kunstgrasmat.

GBN-AGR is geboren uit nood, met een almaar groeiend probleem van hopen kunstgras die letterlijk tot aan de hemel rezen. Maar ook bij hen is het sentiment inmiddels gekeerd. 'De kunstgrasindustrie is één van de weinige sectoren die hun verantwoordelijkheid hebben genomen en hun eigen producten aan het einde van de gebruiksduur weer verwerken', zo merkt hij op. Dat is anders dan de industrie die symbool moet staan voor onze duurzaamheidsprincipes: die van de windmolens. 'Daar is men tot dusver nog niet verder gekomen dan het vermalen van de wieken van afgedankte windmolens. Die worden dan toegepast in cement of gebruikt om, afgedekt met zand, kunstmatig een verhoging in het landschap te creëren.' En dan hebben we het nog niet eens over de enorme stapel afgedankte bladen op windmolenkerkhoven, zoals in het Amerikaanse Wyoming. 'Wij zijn hier bezig om iets op te lossen', zegt de directeur van GBN-AGR. 'Vandaar dat wij gemeenten uitnodigen om met ons in gesprek te gaan, om te kijken hoe we dit nog verder kunnen invullen. Het liefst hebben we een gesprek bij aanvang van een project, om samen uit te zoeken met welk product zij het ingenomen kunstgras straks kunnen hergebruiken.' Als voorbeeld noemt hij een recent bezoek van managers van moederbedrijf Strukton. 'Een aantal managers die aan ons internationale spoornet werken, ging na het gesprek met ons kijken welke producten vervangen zouden kunnen worden door een variant van teruggewonnen kunstgras. Die ontwikkeling is heel inspirerend.'

Geen grondstofprobleem

Bij GBN-AGR is men inmiddels zelf ook geïnspireerd geraakt en kijkt men nu al over de grens. Onlangs werd bekend dat het bedrijf met het Duitse Formaturf gaat samenwerken. De drijvende kracht achter Formaturf is Sport Group, het moederbedrijf van kunstgrasfabrikanten Polytan, Synlawn en Astroturf. Hierdoor is nu vrijwel de gehele kunstgrasindustrie betrokken bij het verwerken van end of life kunstgras. In GBN-AGR wordt namelijk al samengewerkt door Ten Cate Grass, Greenfields, CSC Sport, Edel Grass, Antea Sport en de Sports & Leisure Group (Domo Sports Grass en Limonta Sport). Volgens Christian Cupic van Formaturf gaat het bedrijf vanaf januari 2022 kunstgrasmatten verwerken, met als doel 100 matten per jaar. Met Greenmatter is overeengekomen dat zij de teruggewonnen componenten zullen afnemen. Aan ideeën voor het gebruik van al die grondstoffen is zeker geen gebrek, stelt Van Diemen. 'Momenteel werken we aan een waterdoorlatende tegel die steun en stabiliteit biedt en ook helpt om regenwater op natuurlijke wijze in de bodem te laten infiltreren.' De producten zijn veilig voor mens en milieu en logen niet uit. Dat geldt ook voor producten van teruggewonnen kunstgras die continu in het water zitten, zoals walbeschoeiing. 'Al onze producten voldoen aan de uitlogingsnormen van Reach, de Europese regeling die mens en milieu moet beschermen tegen chemische producten.' Om dergelijke producten breed in de markt te zetten, is Greenmatter echter afhankelijk van gemeenten. 'Het is een kip-of-eiverhaal. Onze producten moeten met een mal worden geproduceerd en zo'n mal is een kostbare investering. We moeten er dus wel zeker van zijn dat er werkelijk animo is om dit soort producten af te nemen.'

Greenmatter, uiting awareness 2021

Nieuwe maatschappij

De hele maatschappij staat aan de vooravond van een radicaal andere manier van denken en werken. 'Je komt er niet meer mee weg als je je niet druk maakt om de toekomst van je product of je investering', stelt Van Roekel. Samen met Greenmatter werkt hij aan een calculator om de MKI-waarde van teruggewonnen kunstgras in nieuwe circulaire producten weer te geven. 'Daarmee kan men precies zien welke positieve impact onze producten op het milieu hebben', zo licht Van Diemen toe. 'Ook houden we bij hoeveel end of life kunstgras er in onze producten wordt verwerkt.' Deze transparantie moet overheden helpen om minimaal 50 procent circulair in te kopen in 2030, en 100 procent in 2050. 'Met wat lef en een praktische instelling valt er heel veel te realiseren', is de overtuiging van Van Diemen. 'Producten van teruggewonnen kunstgras die worden gebruikt in de openbare ruimte of voor weg- en waterbouwwerken, zijn niet duurder, alleen maar een beetje anders.'

Om te kunnen reageren moet je zijn ingelogd.   LOGIN   of maak gratis een account aan.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie